***** ေရာဂါ ႏွင့္ ဓာတ္စာ *****

 အခ်ိန္ေပးၿပီး ၀င္ေရာက္ဖတ္ေပးသူမ်ား မပ်င္းရေအာင္ ေရာဂါ နဲ႔ ဓာတ္စာ

အေၾကာင္းေလး တင္ေပးလုိက္ပါတယ္

က်မ္းမာေရးႏွင္႔ ေဆးပညာဂ်ာနယ္ မွ

ဓာတ္စာ

သံလြင္ဆီ၊ ဆဲလ္လမြန္ငါး၊ ခ်င္း၊ နႏြင္း၊ ေရ၊ ေျမပဲ၊ မိႈမ်ား၊ တူနာငါး၊ စပ်စ္သီး၊ မိေက်ာင္း ေလွ်ာ္ေစ့ဆီ၊ ေရႊဖ႐ံုေစ့မွ ရေသာဆီ၊ Mackerel ငါး။

ေရွာင္ရန္

စားလိုက္တဲ့အခါ သင့္ရဲ႕ အဆစ္ အမ်က္မ်ားကို ေရာင္ရမ္းေစတဲ့ မည္သည့္ အစားအစာမဆို။ ႐ူမတြိဳက္အဆစ္ေရာင္ ေရာဂါ (Rheumatoid arthritis) ဟာ မိမိ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ခုခံအားစနစ္က မိမိကုိယ္ကို ျပန္လည္တိုက္ခိုက္တဲ့ autoimmune illness တစ္မ်ဳိးျဖစ္ ပါတယ္။ ဗက္တီးရီးယားနဲ႔ ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးမ်ားကိုသာ ပံုမွန္အားျဖင့္ တိုက္ခိုက္ ေလ့ရွိတဲ့ ေသြးျဖဴဥမ်ားဟာ မွားယြင္းၿပီး မိမိခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ အဆစ္မ်ားကို တိုက္ခိုက္ျခင္းပဲ ျဖစ္တယ္။

အဲဒီအခါ မွာ သင့္ရဲ႕ အဆစ္မ်ားဟာ ေရာင္ရမ္းလာၿပီး နာက်င္လာပါတယ္။ Osteoarthritis အဆစ္ေရာင္ ေရာဂါလိုပဲ။ Rheumatoid arthritis ဟာလည္း သင့္ရဲ႕ အ႐ိုးမ်ား၊ အ႐ိုးႏုနဲ႔ အဆစ္အမ်က္ရဲ႕ အျခားအစိတ္အပိုင္း မ်ားက အၿမဲတမ္း ပ်က္စီးထိခိုက္ သြားေစႏိုင္ပါတယ္။ အခ်ိန္ၾကာလာတဲ့အခါ အ႐ိုးအဆစ္မ်ားမွသည္ သင့္ရဲ႕ႏွလံုး၊ အဆုတ္မ်ားကိုပါ ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ RA ဟာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ဘယ္ညာ တစ္ဖက္စီမွာရွိတဲ့ အ႐ိုးအဆစ္မ်ားကို တစ္ၿပိဳင္နက္ တိုက္ခိုက္ေလ့ရွိတယ္။ ဥပမာသင့္ရဲ႕ ဘယ္ညာဒူးဆစ္ႏွစ္ဖက္၊ ဘယ္ညာပခံုး႐ိုးႏွစ္ခု၊ ဘယ္ညာ လက္ႏွစ္ဖက္မွ အဆစ္မ်ား စသည္တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါကို ကာကြယ္ဖုိ႔ အေကာင္းဆံုး နည္းကေတာ့ ေရာဂါစလာမွန္း သိတာနဲ႔ေစာႏိုင္သမွ် အေစာဆံုးကုသမႈ ခံယူပါမွ သင့္ရဲ႕ အ႐ိုးအဆစ္ေတြ ပံုပန္းသဏၭာန္ ပ်က္သြားျခင္းမွ ကာကြယ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

RA ကို ကုသဖို႔ အဆစ္အမ်က္ေရာဂါ အထူးကု ဆရာဝန္ႀကီးမ်ားက NSAIDs အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးမ်ားႏွင့္ အျခားျပင္းထန္ေသာ ေဆးဝါးမ်ား ၫႊန္းေလ့ရွိၾကတယ္။ ဒီေဆးေတြဟာ RA ကို သက္သာေစေပမယ့္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးလည္း မ်ားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီၫြတ္မွ်တတဲ့ အစားအစာေတြက RA ကို သက္သာေအာင္ ကူညီေပးႏိုင္ပါလိမ့္မယ္လို႔ Duke University မွာ Dr. David ကေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အမွ်င္ဓာတ္ျမင့္မားတဲ့ အစားအစာမ်ား၊ အဆီနည္းတဲ့ အစာအစား မ်ားဟာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလွ်ာ့ခ် ေပးႏိုင္ပါတယ္။

ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေပါင္ခ်ိန္ေတြ က်သြားတိုင္း အ႐ိုးအဆစ္မ်ားရဲ႕ က်န္းမာေရးလည္း ပိုမိုေကာင္းမြန္ လာပါလိမ့္မယ္။ ရွိသင့္ ရွိထိုက္တဲ့ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ထက္ ပိုေနတဲ့ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ အပိုေအာင္စမ်ားဟာ သင့္ရဲ႕ အဆစ္မ်ားကို ဖိစီးမႈ အပိုထပ္ေဆာင္းေစပါတယ္။ Dr. David ေျပာၾကားခ်က္အရ အဆစ္အမ်က္ ေရာဂါအထူးကု Rheumatologists ေတြက ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ဟာ အဆစ္အမ်က္ ေရာင္ရမ္းျခင္းျဖစ္ ေပၚမႈကို ေသခ်ာေပါက္ လႊမ္းမိုးမႈရွိေၾကာင္း ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ မွန္ကန္တဲ့ အစားအေသာက္နဲ႔ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ ေလ့က်င့္ခန္း ေတြဟာ RA ကို သင့္ခႏၶာကိုယ္က တိုက္ခိုက္တဲ့အခါမွာ ပိုမိုလြယ္ကူေအာင္ ကူညီေပးႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

RA ကို တိုက္ထုတ္ေပးႏိုင္မယ့္ အစားအစာမ်ား

၁။ အုိမီဂါ (၃) အဆီအက္စစ္

ငါးကို တစ္ပတ္မွာ အနည္းဆံုး ႏွစ္ႀကိမ္မွ သံုးႀကိမ္ စားသံုးျခင္းျဖင့္ ေရာင္ရမ္းနာက်င္ေနတဲ့ အဆစ္ အမ်က္မ်ားကို သက္သာေစပါတယ္။ ငါးမွရတဲ့ အိုမီဂါ (၃) (Linolenic Fatty acids) ဟာ RA ရဲ႕ လကၡဏာမ်ားကို သက္သာေစလို႔ အကိုက္ အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား သံုးစြဲမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါတယ္။ ဆယ္လ္မြန္ငါး၊ မက္ကာရဲလ္ငါး၊ တူနာငါး Albacure tuna)၊ ဟာရင္းငါးအစရွိတဲ့ အဆီထူ ငါးမ်ားကို စားသံုးပါ။ ပင္လယ္စာမ်ား ကို ခ်က္ျပဳတ္တဲ့အခါ ကင္ႏိုလာဆီနဲ႔ ခ်က္ၿပီး အသုပ္သုပ္စားတဲ့ အခါ မိေက်ာင္းေလွ်ာ္ေစ့ဆီ Flax seed oil ကို အသံုးျပဳပါ။ အိုမီဂါ (၃) အဆီအက္စစ္က RA အတြက္ ေကာင္းမြန္ေပမယ့္ အိုမီဂါ (၆) အဆီအက္စစ္ (Omega-6 or Linoleic fatty acids) ကေတာ့ ေရွာင္ရွားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အိုမီဂါ (၆) ႂကြယ္ဝတဲ့ အစားအစာ မ်ားျဖစ္တဲ့ အသားမ်ား၊ ဖန္တီးျပဳျပင္ ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ အစားအစာမ်ား၊ အသီးအႏွံဆီမ်ားျဖစ္တဲ့ ေနၾကာဆီ၊ ေျပာင္းဖူးဆီနဲ႔ ပဲပုပ္ဆီတို႔ကို ေရွာင္ရွားပါ။

၂။ သံလြင္ဆီ (Olive oil)

ဂရိမွ လတ္တေလာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသနအရ သံလြင္ဆီဟာ RA အတြက္ အထူးေကာင္းမြန္ေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။ သံလြင္ဆီမွာ ပါဝင္တဲ့ မိုႏိုမျပည့္ဝဆီမ်ားဟာ အိုမီဂါ (၃) ဖက္တီးအက္စစ္မ်ားလိုပဲ အဆစ္ ေရာင္ရမ္းျခင္းကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးျခင္းအားျဖင့္ RA ကို သက္သာေစျခင္း ျဖစ္ပံုရတယ္။ ဒါ့အျပင္ သံလြင္ဆီမွာ ပါဝင္တဲ့ (antioxidants) ဓာတ္တိုးဆန္႔က်င္ ပစၥည္းမ်ားဟာလည္း က႑တစ္ခုအေနနဲ႔ ပါဝင္ကူညီေပး ပံုရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ RA ျဖစ္ေနသူေတြ စားတဲ့ အစားအစာ အမ်ဳိးအစား ၁၀၀ ေက်ာ္ကို ေလ့လာခဲ့တဲ့အခါ သံလြင္ဆီက အေကာင္းဆံုးအျဖစ္ ေအာင္ပြဲခံခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သင့္ရဲ႕ အစားအစာထဲကို ေန႔စဥ္ သံလြင္ဆီပါေအာင္ စီမံပါ။ မ်ားမ်ားစားႏိုင္ေလ၊ ပိုေကာင္းတာျဖစ္ပါတယ္။ ေလ့လာမႈအရ သံလြင္ဆီ မစားတဲ့သူမ်ားဟာ စားတဲ့သူမ်ားထက္ RA ျဖစ္ပြားဖို႔ ၂.၅ ဆပိုမ်ားေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။

၃။ ဓာတ္တိုးဆန္႔က်င္ပစၥည္းမ်ား

(Antioxidants) Antioxidants မ်ားအားလံုး ဟာ RA ကို သက္သာေစ႐ံုမွ်မက အခ်ဳိ႕က မျဖစ္ပြားေအာင္ ကာကြယ္မႈေတာင္ ေပးႏိုင္တယ္လို႔ သိရတယ္။ RA ျဖစ္ပြားခံစားရသူမ်ားဟာ Free radicals ေတြမ်ားျပားၿပီး antioxidants ပမာဏ နည္းပါးက် ဆင္းေနေလ့ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက free radicals မ်ားဟာ အ႐ိုးအဆစ္မ်ားကို ပ်က္စီးေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္။ free radicals ေတြကို တိုက္ထုတ္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ antioxidants အုပ္စုထဲမွာ ေရွ႕ဆံုးက ပါဝင္ေနတာ ကေတာ့ဆယ္လီနီယမ္ (Selenium)၊ ဗီတာမင္ E နဲ႔ ရက္စ္ဗာရက္ထေရာလ္ (Selenium) တို႔ပဲ ျဖစ္တယ္။

ဆီြဒင္မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ေလ့လာမႈအရ Selenium ပမာဏ နည္းပါးျခင္းဟာ RA ျဖစ္ပြားမႈကို ျမင့္မားေစေၾကာင္း ေတြ႕ရတယ္။ ဆယ္လီနီယမ္ဟာ အဆစ္ေတြရဲ႕ ေရာင္ရမ္းျခင္းနဲ႔ နာက်င္ျခင္းကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။ ဒီအျပင္ ဗီတာမင္ E ကလည္း RA အမ်ဳိးအစားအားလံုး ျဖစ္ပြားႏိုင္မယ့္ အႏၱရာယ္အခြင့္ အလမ္းကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရတယ္။ ဗီတာမင္ E ႂကြယ္ဝတဲ့ အစားအစာမ်ား၊ ဗီၤတာမင္ E ျဖည့္စြက္ထားတဲ့ ဆီရီရယ္လ္မ်ား၊ ေျမပဲဆန္နဲ႔ ငါးတို႔ကိုစားပါ။ ဆယ္လီနီယမ္ႂကြယ္ဝတဲ့ ပင္လယ္စာမ်ား၊ မိႈ၊ ႏို႔ထြက္ ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ဂ်ဳံၾကမ္းတို႔ကို စားသံုးပါ။ Resveratrol ဟာ အဓိကအားျဖင့္ စပ်စ္သီးမွ ရရွိပါတယ္။ ၎ဟာ ေရာင္ရမ္းမႈ inflammation ကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးၿပီး RA၊ ႏွလံုးေရာဂါႏွင့္ ကင္ဆာမ်ားကို ကာကြယ္တဲ့ လက္နက္ျဖစ္ပါတယ္။

၄။ ေရႊဖ႐ုံေစ့ဆီ (Pumpkin seed oil)

ေရႊဖ႐ံုေစ့အဆီကို စားသံုးျခင္းေၾကာင့္ သင္ဟာ antioxidants နဲ႔ အဆီအက္စစ္မ်ား (fatty acids) ရဲ႕အာနိသင္ကို မ်ားျပားစြာ ရရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစိမ္းေရာင္ ေရႊတစ္နည္း ေရႊဟင္းသီးဟင္းရြက္ "green gold" လို႔ တင္စားတဲ့ ေရႊဖ႐ံုသီးရဲ႕ အေစ့မွာ ပါဝင္တဲ့ ဆီမွာ အိုမီဂါ (၃) ဖက္တီးအက္စစ္၊ ဆယ္လီနီယမ္၊ ဗီတာမင္ E ဘီတာကာ႐ိုတင္းႏွင့္ ပိုလီဖီေနာ္လ္ polyphenols လို႔ေခၚတဲ့ အျခား အင္တီေအာက္စီးဒင့္မ်ား ႂကြယ္ဝစြာ ပါဝင္ပါတယ္။ ဒီအာဟာရဓာတ္ေတြကို တစ္ၿပိဳင္နက္ အတူတကြ ရရွိျခင္းျဖင့္ သင္ဟာ “ေရာင္ရမ္းျခင္းကို ခုခံတဲ့ေဆးဝါး” anti-inflammatory remedy ကို ရရွိႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္။

၅။ ခ်င္း ႏွင့္ နႏြင္း (Ginger and turmeric)

ဂ်င္ဂ်ာတီး (ဂ်င္းလက္ဖက္ရည္) ginger tea တစ္ခြက္ ဒါမွမဟုတ္ ခ်င္းနဲ႔ ခ်က္ျပဳတ္ထားတဲ ဟင္းတစ္ခြက္ဟာ သင့္ရဲ႕ အ႐ိုးအဆစ္ေတြ ေရာင္ရမ္းျခင္းနဲ႔ နာက်င္ျခင္းကို သက္သာေစပါလိမ့္မယ္။ ဒါ့အျပင္ ဟင္းခတ္အေမႊးအႀကိဳင္ အုပ္စုမွာ မပါမျဖစ္တဲ့ နႏြင္းကလည္း ခ်င္းလိုပဲ ကာကူမင္ (Carcumin) ဆိုတဲ့ နာက်င္ျခင္းကို သက္သာေစတဲ့ antioxidant တစ္မ်ဳိး ပါဝင္ပါတယ္။ ဓာတ္ခြဲခန္း ေလ့လာမႈေတြအရ ကာကူမင္ဟာ NSAIDS အကိုက္ခဲ ေပ်ာက္ေဆးေတြထဲက Ibuprofen ေလာက္ အတူတူ အစြမ္းထက္ေၾကာင္း သိရတယ္။

သက္သတ္လြတ္စားသင့္၊ မစားသင့္

သက္သတ္လြတ္စားျခင္းဟာ RA မျဖစ္ပြားဖို႔ ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ အဓိက ေသာ့ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ဥေရာပ ေလ့လာမႈတစ္ခုအရ သင့္ အစားအစာထဲမွာ အသားကို ျဖတ္ေတာက္လိုက္ျခင္းဟာ အစာေျခလမ္းေၾကာင္းမွာ ဗက္တီးရီးယားေတြရဲ႕ ေပါက္ပြားမႈကို မွ်ေျခေရာက္ေအာင္ ထိန္းထားေပးေစႏိုင္တယ္။ အဲဒီအခါ မေကာင္းတဲ့ ဗက္တီးရီးယားေတြ အူလမ္းေၾကာင္းမွတစ္ဆင့္ ေသြးေၾကာထဲကို စုပ္ယူေရာက္ရွိမႈ နည္းပါးသြားတယ္။ အဲဓီဗက္တီးရီးယားေတြ မရွိရင္ ေသြးျဖဴဥေတြဟာ RA ျဖစ္စဥ္ကို စတင္ျခင္း မျပဳဘူးလို႔ ကၽြမ္းက်င္ သူမ်ားက ယံုၾကည္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ လံုးဝ သက္သတ္လြတ္ စားျခင္းဟာလည္း အာဟာရ ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သက္သတ္လြတ္ စားမယ္ဆိုရင္ မစားခင္မွာ သင့္ရဲ႕ ဆရာဝန္နဲ႔ အရင္တိုင္ပင္ ေဆြးေႏြးၿပီး အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း မရွိေအာင္ေရြးခ်ယ္စားေသာက္ပါ။ 

မအားတဲ႔ၾကားက အခ်ိန္ေပးၿပီး ၀င္ေရာက္ဖတ္ေပးသူ

အားလုံးကုိအစဥ္ေလးစားတဲ႔

jasmine